ELEKTRİK FATURALARINA ÖDEDİĞİNİZ KAYIP KAÇAK BEDELİ VE DİĞER HAKSIZ ÖDEMELER NASIL GERİ ALINIR?

1) KAYIP KAÇAK BEDELİ NEDİR?

Kayıp-kaçak miktarı, dagıtım sistemine giren enerji ile dagıtım sisteminde tüketicilere fatura edilen enerji miktarı arasındaki farkı göstermektedir. Elektrik enerjisinin üretiminden, tüketicilere ulaştırılıncaya kadar oluşan elektrik eksikliği kayıp bedeli olarak; enerji nakil hatlarından çeşitli sebeplerle sayaçtan geçirilmeksizin (Hırsızlanarak), herhangi bir bedel ödemeden kullanılan elektrik bedeli de kaçak bedelidir. Bu kayıp ve kaçak bedelleri, elektrik dağıtım şirketleri tarafından elektrik abonelerine faturalarda yansıtılmaktadır. Başka bir deyişle, elektrik faturası ödemeden elektrik kullanan şahısların elektrik borcu, faturasını ödeyen dürüst abonelerden, yani sizden alınmaktadır.

Bu kayıp kaçak bedeli 10 yıl önce %25 olan, şu an görünüşte %14 olan ancak aşağıda inceleyeceğimiz üzere faturanıza gizlice saklanarak üzerinden defalarca vergi alınarak %60’lara varan haksız ve hukuksuz bir bedeldir.

Kayıp elektriğin meydana gelmesi, tedarikçi elektrik firmanın alt yapısındaki eksikliklerden ve diğer ağır ihmal ve kusurlarından dolayıdır. Kaçak elektrik ise özellikle doğu illerinde ve Türkiye’nin her tarafında, elektriği sayaçtan geçirmeden (hırsızlayarak) kullanan şahıslar nedeniyle meydana gelmektedir. Elektrik dağıtıcı şirketinin bu kayıp ve kaçak bedelini dürüst abonelerden alması hem kanunlara ve anayasaya aykırı olduğu gibi hem de bu sayede elektrik dağıtıcı şirketi bu kayıp-kaçak vakıalarının önüne geçmeye, altyapısını düzelterek elektriğin kaybolmasını önlemeye, kişilerin kaçak elektrik kullandığını tespit ederek bu kullanımı ihbar etmeye ve engellemeye gerek duymamaktadır. Oysa ki, elektrik kaybını önleme ve hırsızlıkları engelleme veya hırsızı takip edip, bedeli ondan tahsil etme görevi ve sorumluluğu bizzat elektrik dağıtım şirketlerinindir; bu külfet dürüst abonelere yüklenemez.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2015 yılı tarihli kararı ile de elektrik dağıtım şirketlerinin dürüst abonelerden kayıp-kaçak bedeli tahsil etmesinin hukuka aykırı olduğuna karar verilmiş, böylece abonelerin son 10 yılda elektrik şirketlerine ödedikleri kayıp-kaçak bedellerinin iadesini talep etmelerinin hukuken önü açılmıştır.

Ancak abonelerin iadesini talep edebilecekleri bedeller kayıp-kaçak ile sınırlı kalmamaktadır. Elektrik faturasındaki dağıtım bedeli, vergiler vb. çeşitli giderler de kayıp-kaçak bedeli üzerinden hesaplanmakta olduğundan aboneler bunların da iadesini talep edebilecek, böylece son 10 yılda ödedikleri elektrik faturalarının çok büyük bir kısmını faiziyle elektrik şirketlerinden geri alabileceklerdir.

2) ELEKTRİK FATURANIZDA HANGİ ÖDEMELERİ GERİ ALABİLİRSİNİZ?

Basit bir hesap yapmak gerekirse;

Örneğin eğer aylık 241 TL fatura ödediyseniz

100 TL tutarında elektrik tüketmişsinizdir. Bu nedenle son 10 yılki elektrik faturalarınıza ödediğiniz bütün ücretlerin büyük kısmını elektrik şirketlerinden geri alabilirsiniz.

100 TL tüketim bedeli üzerinden %25 kayıp kaçak bedeli alınmaktadır. Bu da = 125 TL Tüketim bedeline karşılık gelir.

125 TL tüketim bedeli üzerinden %55,5’ dağıtım bedeli alınmaktadır. Böylece = 125 TL %55,5 = 69,4 TL dağıtım bedeli alınmaktadır.

125 TL tüketim bedeli üzerinden %5 oranında elektrik tüketim vergisi alınmaktadır. Bu da= 125 TL %5= 6,25 TL elektrik tüketim vergisi anlamına gelmektedir.

125 TL tüketim bedelinin %1’i olan enerji fonu = 1,25 TL etmektedir.

Tüketim bedelinin %5’i olan elektrik tüketim vergisi ise = 125 TL %5= 6,25 TL etmektedir.

Toplam 208,15 TL’nin 52,04 TL’si kayıp kaçak bedeli çıkmaktadır. KDV de tüm bu yukarıdaki tüketimlerin %18’i olduğundan 52,04 TL’lik kaçak kayıp bedeli 61,40 TL’ye yükselmektedir.

SONUÇ: Aboneler, tükkettikleri her 100 TL elektrik için 61,40 TL’ye varan şişirilmiş kaçak-kayıp bedelleri ödemektedir. Bu bedel abonelerden dolaylı olarak alınmakta, elektrik ekstelerinde kayıp kaçak bedeli boş görünmekte, tüketim tutarları 100 TL yerine 125 TL görünmekte ve toplam fatura 241 TL civarı gelebilmektedir. Başka bir deyişle, tüketilen her 100 TL tutarındaki elektrik için haksız şekilde 61,40 TL kaçak kayıp bedeli ve bunun dışında yaklaşık 70 TL haksız dağıtım bedeli ve 10 TL vergiler ödenmektedir. Böylece 100 TL elektrik tüketen bir abone 241 TL fatura ödeyebilmektedir. Bu 241 TL’nin 141 TL’si yanlış ve şişirilmiş hesaplanmakta olup çoğu hukuka aykırı olarak tüketicilerden alınmakta ve geri talep edilebilmektedir.

3) ÖDEDİĞİNİZ HAKSIZ ÖDEMELERİ NASIL GERİ ALIRSINIZ?

            Yukarıda hesaplanan tüm bu haksız ödemelerin geri alınması, mahkemede açılacak bir hukuk davası ile olmaktadır. Mahkeme, son 10 yılda ödenen tüm haksız ödemeleri hesaplar ve davacıyı da haklı bulursa elektrik şirketinin bu ödemeleri faiziyle aboneye iade etmesine karar verebilir.

            Dava dilekçesinde istenilen kalemlerin dikkatli bir şekilde belirtilmesi ve aşırı istemlerden kaçınılması önemlidir. Zira mahkemenin reddettiği bedelin %10’u kadar bir tutarı faiziyle karşı tarafa avukatlık ücreti ödemenize hükmedilebilir. Bu nedenle davayı açarken alanında tecrübeli bir avukata danışmanız, hakkınız olan alacağa kavuşmanız ve davayı kaybedip borçlu konuma gelmemeniz açısından önem arz etmektedir.